ဒါလားဟဲ့ Democratization or ျပည္သူေတြ ပိုက္ဆံ ကုန္မည္႕ Transition

.ျပည္သူေတြ ႐ွား႐ွားပါးပါး လစဥ္ဝင္ေငြေတြကို ျပည္ပ လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြဆီ ျပန္ေပး႐မည္႕ Telephone operation license, telecommunication license ေတြလို ဟာေတြ, ပင္လယ္ကူးဆိပ္ကမ္းလုပ္ငန္းေတြ ေလဆိပ္ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြလို infrastructure ေတြကို CEO တို႕, Director Board တို႕ ,Advisory panels  တို႕ Top management staff တို႕လို ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ၊ ႏိုင္ငံတကာ Job market အေတြ႕အႄကံဳ႐ိွတဲ့ CEO တို႕ Director တို႕ကို ေစ်းကြက္လစာေပးၿပီး management လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးကာ authority လို, corporation လို မ်ိဳးနဲ႕ management လုပ္သြားတာမ်ိဳးက ေရရွည္မွ တိုင္းျပည္အက်ိဳးအတြက္ ပိုေကာင္းမည္ဟု ထင္ျမင္မိပါသည္။ အခုလက္႐ိွ အစိုးရ ႐ဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတာ္ေတာ္မ်ားဟာ phone ေစ်းက်ေအာင္ လုပ္ျပမယ္ ဆိုၿပီး foreign investor ေတြကို operation လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးတာဟာ ကိုယ္ႏိုင္ငံနဲ႕ ကိုယ္ႏိုင္ငံသားေတြအတြက္ အခုအခ်ိန္မွာ မ႐ွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္ မဟုတ္ပဲ ေငြကုန္ေပါက္သာ ျဖစ္မယ္လို႕ယူဆမိပါတယ္၊ Car ေတြေစ်းက်ေအာင္ ဆိုၿပီး သြင္းခြင့္ ေပးတာမွာလည္း, လမ္းေတြ,traffic flowရယ္,ေဒသအလိုက္ traffic volume ရယ္ parking capacity ေတြ car စီးနိုင္မယ့္လူဦးေရနဲ႕ေဒသ အလိုက္ လူေနမႈအဆင့္အတန္းကိုယ္ ထဲ့စဥ္းစားၿပီးမွ၊ေဒသအလိုက္ ကား အမ်ိဳးအစားအလိုက္ လူဦးေရနဲ႕ကား အခ်ိဳးအစား လိုအပ္ခ်က္နဲ႕သြင္းသင့္တဲ့အေရအတြက္ကို ေနာက္ထပ္ timeline နဲ႕အတူ sector အသီးသီးက  develop လုပ္လာမဲ့ environment နဲ႕ညီေအာင္ ကြၽမ္းက်င္သူေတြနဲ႕ consult လုပ္ survey လုပ္ၿပီးမွ policy ခ်မွတ္သင့္ပါတယ္၊

ငယ္ငယ္က ၾကည္႕ဖူးတဲ့ 1first class ရုပ္ရွင္ကို သတိရမိပါတယ္၊ သူေဌး ဆီကရုပ္ရွင္လက္မွတ္ ရတဲ့ မိသားစုက ေလာေလာ လတ္လတ္ ေတာ့သိပ္ေပ်ာ္ၾကရတာေပါ့၊

က်ေတာ္တို႔ရဲ႕ လက္ရိွအစိုးရက က်ေနာ္တို႕ အတြက္ ရုပ္ရွင္လက္မွတ္ေတြေပးၿပီး၊ 2015 အတြက္မဲႄကိဳဝယ္ေနသလား၊ ထင္ရေလာက္ေအာင္ ကားပါမစ္ေတြေပး၊ဖုန္းေတြကို လူတန္းမေရြးကိုင္နိုင္ေအာင္ ေျပာၿပီး တိုင္းျပည္ရဲ႕ infrastructure တစ္ခုကိုယ္ နည္းဥပေဒေတြအဆင့္သင့္မရွိခင္ သူမ်ားလက္ထဲ ကို ေပး ၊

consumer right ေတြကာကြယ္ဖို႕ နည္းဥပေဒေတြေကာအဆင္သင့္ျဖစ္ပါၿပီေလာ၊ ႐ွိခဲ့ရင္လဲ  ရွိတဲ့ဟာက တကယ္ထိေရာက္ စြာ အသံုခ် ႏိုင္ ၿပီး ေခတ္နဲ႔ အညီ လိုအပ္ခ်က္နဲ႕ အညီ ျပတမ္းထားတာမ်ိဳး အဆင္ သင့္ျဖစ္ေနၿပီလား ? GSM ဖုန္းေတြ အငွားနဲ႕ ၁၅ သိန္း ခ်ေပးတုန္းက term&condition က subscription and monthly bill စနစ္နဲ႕ ေငြေပးေခ်စနစ္ပါ၊ ယခု top-up Sim card  စနစ္ေတြ ေပၚလာတဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ GSM phone ေတြကို ေရာ consumer ႀကိဳက္သည္ မႀကိဳက္ သည္ မသိ၊ top-up စနစ္ ေျပာင္းလိုက္ တယ္, ဒါဟာ အသံုးႁပဳသူအတြက္ ဝန္ေဆာင္စနစ္ degrade လုပ္ခံရတာျဖစ္တယ္၊ Government operator လုပ္ေနစဥ္မွာေတာင္ ဒီသံုးစြဲသူအခြင့္အေရးကိုယ္ protection မ႐ိွရင္၊ third parties ေတြက လုပ္လာတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ဘယ္ authority, institution ေတြက  consumer အခြင့္အေရး ကို ဘယ္နည္း ဥပေဒေတြနဲ႕ ထီမ္းေက်ာင္းထား၊ protect လုပ္ေပးထားမလဲ။စည္းေဖါက္လာခဲ့ရင္ ဘယ္ကိုအရင္ဆံုးတိုင္ရမလဲ။ company ေတြဆိုအသံုးႁပုသူနဲ႕ႏိွင္းယွဥ္ရင္  ေငြေႂကြး ႂကြယ္ဝတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမို႕ သံုးစြဲသူအေပၚ စည္းေဖါက္လာခဲ့ရင္ ေနာင္မလုပ္ရဲေအာင္ စီးပြါးေရးအရေရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အရပါ ေကာင္းေကာင္းကိုင္ေတြနိုင္မည္႔ authority တစ္ခု႐ွိရမယ္။

ဒီ authority မ်ိဳးေတြဟာ ဘယ္ပါတီ, ဘယ္အစိုးရတက္လာလာ independent ျဖစ္ေနသင့္တယ္၊ 

1988 စစ္အစိုးရ တက္လာေတာ့ အ႐ႈးံ ေပၚေနတဲ့ စက္ရံုအလုပ္႐ံုေတြ ကို၊ သူတို႕နဲ႕ နီးစပ္ရာ So-call ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ကုန္ၾကမ္းေပး ကုန္ေခ်ာယူ စနစ္နဲ႔လုပ္စားခြင့္ေပးလိုက္တာ၊ နိုင္ငံေတာ္ေရာ လုပ္ငန္းရႇင္ေတြေရာ ျမတ္မျမတ္မသိ၊ စက္႐ံုႄကီးေတြကေတာ့ ဂ်ဳန္းဂ်ဳန္းက်ကုန္တယ္၊

ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာလဲ၊ အစိုးရဌာန အေဆာက္အဦးတိုင္းကို ေဆာက္လုပ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက ႀကိဳးကိုင္ေဆာက္လုပ္ေနတာကေန ရုပ္တရက္ခ်က္ခ်င္း contract စံနစ္ေပးလုပ္ေတာ့, quality control, supervision,tender system, management environment, ေတြကအဆင္သင့္မျဖစ္ေသးေတာ့, inflation   ရယ ္၊ red tape ေတြအဆင့္ဆင့္ progress ေတြ, claim ေတြ ႄကံ႕ၾကာတာေတြ under table, on the table ေတြ, cost of clearance/express fee in various level behind curtain , ေဆးလိပ္ဖိုး ကြမ္းယာဖိုး ေတြအတြက္ နစ္နာတာ ေတြကို compensate လုပ္ဖို႕ quality ေတြ ထဲက ႏွတ္ယူသြားၾကပါတယ္၊ contractor အမ်ားစုက တိုက္ရိုက္လက္ၫိုး အထိုးခံရပါတယ္၊ က်ေနာ့ အျမင္ကေတာ့ ဒီဟာနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ policy ေတြကို ခ်မွတ္တဲ့ ,decision လုပ္တဲ့လူမွာ ပိုတာဝန္ရွိပါတယ္။

Mega Project ႀကီး တစ္ခုကို အစိုးရ႐ဲ႕ policy နဲ႕ခ်မွတ္ေတာ့မည္ဆိုရင္ policy အဆင့္ကေန construction stage ကိုေရာက္ဖို႕ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုေလာက္ၾကာပါတယ္၊ policy ခ်မွတ္ဖို႕အဆင့္မွတင္ data collection အတြက္ point of view မ်ိဳးစံုကေန လိုအပ္ခ်က္မ်ိဳးစံု အတြက္ survey ေတြ ၊ assessment ေတြလုပ္ရပါလိမ့္မယ္၊ focus ေတြ မိ်ဳးစံုတြက္ရပါလိမ့္မယ္၊ ဒီေနရာမွာ၊ သက္ဆိုင္ရာ နုိင္ငံတကာမွာ Mega Project ေတြမွာ top management level မွာ တာဝန္ယူ operation/management လုပ္ဖူးသူေတြကို consultant position ေတြ advisory position ေတြမွာ international market level တန္းတူလစာေပးၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖၚသင့္ပါတယ္ assessment မ်ိဳးစံုအတြက္ သူတို႕ေတြက လုပ္ဘူးႄကံုဖူး ၿပီးသားမို႕ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕လုပ္သြားႏိုင္ပါတယ္၊ ေနာင္အနာဂါတ္မွာ သူတို႕နဲ႕အတူ လုပ္လာတဲ့ ကိုယ့္လူေတြဟာ ဒီတာဝန္ မ်ိဳးကို လုပ္ကိုင္လာနိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ခုခ်ိန္ထိ project ႀကီးေတြအတြက္ ဘယ္ international institution ေတြဘယ္ corporation ႀကီး၊ ဘယ္ mega project ႀကီးမွာ CEO လုပ္ဖူးတဲ့ တစ္ေယာက္ကို project director post,CEO post ေပးၿပီး ဦးေဆာင္ခိုင္းတာမ်ိဳးမေတြ႕ရေသးပါဘူး၊

လက္ရွိ အရပ္ဝတ္ အစိုးရ အေနနဲ႕ democratization လုပ္ေနပါတယ္လို႕ ေျပာေနတာမွာ၊ နိုင္ငံေရး,အုပ္ခ်ဳပ္ေရး, စီမံခန္႕ခြဲေရး, ပညာေရး,က်န္းမာေရး sector ေတြမွာ အဓိက ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျပာင္းလဲရန္လိုၿပီး၊ foreign investment ေတြေပးရာမွာနိုင္ငံ ေတာ္နဲ႕ျပည္သူအတြက္ အမွန္တကယ္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတဲ့ နည္းပညာေပၚ အမွန္အေျခခံတဲ့ infrastructure မ်ဳိးသာ foreign company ေတြကိုေပးသင့္ပါတယ္၊ တခ်ိဳ႕လုပ္ငန္းေတြက နည္းပညာ အေျခခံထင္ရေပမယ့္၊ တကယ္က်ေတာ့ management ေပၚ ပိုအေျခခံၿပီး နည္းပညာကို ေစ်းကြက္ထဲကပဲ ေငြနဲ႔ဝယ္သြားလို႕ရပါတယ္၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာန နဲ႕ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနေတြမွာ computer network, data base sharing network system ဟာ တစ္နိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႕ လ်ွပ္စစ္မီးနဲ႕အတူလိုအပ္ေနၿပီ၊ ဒါမွ နိုင္ငံသားတိုင္း,ဧည္႕နိုင္ငံသားတိုင္းရဲ႕ မွတ္ပံုတင္နဲ႕ လက္ေဗြနဲ႕ passport ေတြကို နိုင္ငံတြင္း ျပည္ထဲေရးနဲ႕လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးရဲ႕ ဘယ္ရံုးခြဲ ဘယ္ေကာင္တာက မဆို ခ်က္ခ်င္း access ႐ိွမယ္ဆိုရင္္၊ ခိုးထုတ္ေပးဖို႕ဆိုတာမလြယ္ဘူး၊ ေပးေဆာင္ရမည္႔ေငြကို banking network  ေတြ ေနရာတကာမျပည့္စံုေသးခင္ စာတိုယ္လို 3rd party ဝန္ေဆာင္မႈဌာနတစ္ခုကလက္ခံသင့္တယ္၊ မွတ္ပံုတင္ေတြ passport ပြဲစားနဲ႕ၾကားခံၿပီး လိုသလိုထုတ္ယူရ႐ိွႏိုင္မႈ ပေပ်ာက္ေအာင္ ဝန္ႀကီးဌာနတစ္ခ်ိဳ႔ရဲ႕ ဌာနတိုင္းအတြက္ computer net work ဟာ ျပည္သူတိုင္း ဖုန္းသံုစြဲနိုင္ေရးထက္ ပိုၿပီးအေရးတစ္ႀကီးလိုအပ္ေနသည္ထင္မိပါသည္။

မွတ္ခ်က္။  " လာေရာက္ အားေပးသူ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအား ပန္ၾကားအပ္ပါသည္ခင္ဗ်ား  "

မိမိအျမင္ မိမိအေတြးမ်ား ေတြးမိရာရာေတြးျခင္းျဖစ္၍ အမွားမ်ား၊ အျမင္မတူျခင္းမ်ား႐ွိက သီးခံ comment ေပး ျပန္ေဆြးေႏြးႏိုင္ ပါသည္။